Szymonki

Szymonki (niem. Simonishaüser) to dawna, zapomniana część dzisiejszych Niwnic. Początki osady związane są
z budową kościółka, którego ruiny zachowały się do dziś. Wokół niego powstało kilka innych budynków. Siódmego września 1700 roku, ówczesny właściciel Niwnic, hrabia Christian Wenzel von Nostitz otrzymał od wikariusza generalnego biskupstwa wrocławskiego pozwolenie na budowę kościółka górskiego na wzniesieniu Twardziel (315 m n.p.m.). Według jednych źródeł, chciał w ten sposób upamiętnić stulecie pieszej pielgrzymki do Jerozolimy jednego ze swych przodków, inne zaś sugerują, iż budowla miała być aktem dziękczynnym za bolesne, aczkolwiek szczęśliwie zakończone cierpienia jej fundatora.
Budowę skromnej świątyni ukończono w 1703 roku i od tego momentu datuje się tu rozwój życia pielgrzymkowego. W XVIII i XIX wieku było to miejsce niezwykle popularne. Odbywające się tu odpusty, dwie niedziele przed i po Wielkanocy, co roku przyciągały tłumy pielgrzymów ze Śląska, Łużyc a nawet z Czech. Wewnątrz świątyni, w pobliżu ołtarza znajdowała się jej największa atrakcja – wierna kopia Świętego Grobu
z Jerozolimy.

               

                           
Ruiny kościółka

Z tyłu za kościołem powstała aleja, przy której wybudowano cztery kaplice kalwaryjne. Wewnątrz znajdowały się rzeźby wykonane z drewna, przedstawiające najważniejsze wydarzenia z męki Chrystusa. Na końcu drogi wznosił się wąski dwupiętrowy budynek zwany Domem Szymona.

     
Ruiny domu Szymona

Od niego zresztą osada wzięła swoją nazwę. Jego początki nie są do końca jasne. Niektóre źródła informują, iż był to stary dworek myśliwski, w którym po zakończeniu polowania myśliwi odpoczywali i biesiadowali. Według innych relacji obiekt ten powstał na początku XVIII stulecia, w analogicznym okresie jak świątynia, być może jako dom pielgrzyma. W Domu Szymona znajdowało się wiele ciekawych barokowych rzeźb o motywach religijnych, które miały inspirować pielgrzymów do refleksji i rozważań. Z nich szczególnie na uwagę zasługiwała rzeźba przedstawiająca Chrystusa z Apostołami podczas Ostatniej Wieczerzy.

Los tych cennych rzeźb jest nieznany. Najprawdopodobniej w końcowej fazie II wojny światowej zostały zniszczone podczas walk lub wywiezione bądź ukryte. W pierwszej połowie XIX wieku właścicielka Niwnic hrabina von Nassau założyła tu żeński klasztor i dom opieki. W lutym i marcu 1945 roku w Niwnicach toczyły się zacięte walki pomiędzy wojskami radzieckim a niemieckimi. Zabudowania Szymonek uległy wówczas częściowemu zniszczeniu. Nie tyle jednak, aby nie nadawały się do zamieszania. Pierwsi polscy osadnicy wspominają o kilku niemieckich zakonnicach, które mieszkały w Szymonkach jeszcze na przełomie 1945 i 1946 roku. Później zostały wraz z ludnością niemiecką przesiedlone do Niemiec. Szymonki opustoszały, a budynki zaczęły popadać w ruinę.

Oprac. Maciej Szczerepa

Bibliografia:

1.Kirschspiel Cunzendorf unterm Walde mit den Ortsteilen Neuland und Hagendorf, Würzburg 2004
2.Pogórze Izerskie, Słownik geografii turystycznej Sudetów, pod red. Marka Staffy, Wrocław 2003
3.Primke Robert, Szczerepa Maciej, Szczerepa Wojciech, Skarby Śląska, Kraków 2009
4.Szczerepa Maciej, Szymonki, [w:]Sudety nr 4, 2008

Pocztówka, kompleks klasztorny Szymonki, zbiory Macieja Szczerepy
Zdjęcia współczesne komleksu, Robert Zawadzki