Przy Wysokiej Drodze

Dwór błotny w Radłówce

Turyści przemierzający żółty szlak prowadzący z Lwówka Śląskiego do Niwnic powinni zwrócić uwagę na porośnięte drzewami i krzewami miejsce leżące po prawej stronie drogi tuż przed pierwszymi zabudowaniami wsi Radłówka. Znajdują się tam ruiny tajemniczej budowli. Na jej temat jest niewiele informacji w źródłach. Według jednych w tym miejscu istniał dawny gródek, który później przekształcił się w niewielki nizinny zamek obronny. Inne – co bardziej prawdopodobne – wzmiankują o dworze obronnym, wybudowanym na przełomie XV i XVI wieku przez możny ród Zedlitzów. Wcześniej, być może znajdowała się tu komora celne i jakaś strażnica, co nie może dziwić, gdyż obok przebiegał ważny szlak handlowy zwany Wysoką Drogą.

               
fragment arkusza mapy z 1888 r.,Radłówka                             wał ziemny przy fosie

Zedlitzowie, którzy należeli do grona najznamienitszych  śląskich rodów, nabyli Radłówkę w 1424 roku. Mimo iż wieś posiadała trzynastowieczny rodowód, nigdy nie stała się dużą wsią i nie przynosiła właścicielom wielkich dochodów. W 1500 roku Zygmunt Zedlitz sprzedał Radłówkę radzie miejskiej Lwówka Śląskiego.

Dwór był niewielką budowlą obronną powstałą na planie prostokąta o wymiarach 40×40 metrów. Otaczał go  podwójny wał i fosa zasilana wodą gruntową i z pobliskiej rzeczki. Dostać się można było do niego przez kamienny lub kamienno – drewniany most. Nie było to jednak łatwe ze względu na podmokły teren i…błoto, które zwłaszcza w okresie pory deszczowej zbierało się w fosie, utrudniając dostęp do położonego na nizinie dworu. Stąd zapewne pochodzi nazwa tego obiektu – dwór błotny, dwór na bagnach.

Kres budowli jako rezydencji położyła wojna trzydziestoletnia (1618 – 1648). W czasie jej trwania wojska szwedzkie zniszczyły dwór. Nie jest jasne do końca, w jakich stało się to okolicznościach. Niewykluczone, że zniszczenie dworu było wynikiem działań szwedzkiego komendanta Lwówka Śląskiego majora Melchiora Spiegla, który zagrożony atakiem wojsk cesarskich nakazał w 1640 roku oczyścić przedpole miasta z wszelkiego rodzaju budynków i drzew, aby zapewnić swej załodze prowadzenia skutecznego ostrzału na wypadek oblężenia oraz uniemożliwić ewentualne schronienie przeciwnikowi.  Po zakończeniu wojny, dworu już nie odbudowano. Władze Lwówka Śląskiego nie dysponowały bowiem środkami, które można by było przeznaczyć na jego odbudowę. W XVIII i XIX wieku obiekt niemal doszczętnie rozebrali okoliczni chłopi, wykorzystując kamienie do budowy swoich gospodarstw. Do dziś zachowały się fragmenty fosy, murów oraz układ pomieszczeń.

oprac. Maciej Szczerepa

Bibliografia:

1. Olczak M., Lwówek Śląski i okolice. Przewodnik historyczny, Warszawa 2000
2. Olszewska E., Primke R., Szczerepa M., Tajemnicze zamki i pałace, część 1, Kraków 2009
3. Pogórze Izerskie, Słownik geografii turystycznej Sudetów pod red. Marka Staffy,  Wrocław 2003, t.2
4. Szczerepa M., Tajemnicze ruiny w Radłówce, Sudety Nr 6, 2008
5. Świeży M., W dolinach Bobru i Kwisy, Gryfów Śląski 2004
6. Wrzesiński S., Zapomniane miejsca powiatu lwóweckiego. Zamki, dwory i pałace,  Lwówek Śląski 2004
   foto: Robert Zawadzki
   fragment arkusza mapy, zbiory BCUWr, http://www.amzpbig.com/