Lwóweckie obiekty militarne cz II

Lwóweckie obiekty militarne cz II.

Czasy II Wojny Światowej. Typowane miejsca na schronienie przeciwlotnicze zostały odpowiednio przystosowane i wyposażone według opracowań i wytycznych. Kilka obiektów militarnych tego typu zachowało się do dnia dzisiejszego.  

 *Luftschutz Keller (piwnica przeciwlotnicza) – część piwnicy w budynku posiadającej wzmocniony strop, drzwi gazoszczelne oraz ewentualnie zamurowywane przejścia do innych piwnic. LS Keller znakowane były poprzez białe strzałki oraz białe pasy po obu stronach wejścia pod kątem 45 stopni.

Lokalizacje  takich schronień to między innymi piwnice ratuszowe, budynek pałacu Hohenzollernów, kościół św. Franciszka z Asyżu oraz budynek starej słodowni.
 
Ratusz. Wejście do pomieszczeń przez drzwi gazoszczelne TYP 19P7 . Drzwi te wykonane zostały przez jeden z 12-tu na terenie Niemiec zakładów ślusarskich Kautz & Sohn z Legnicy. Firma zajmująca się na początku kowalstwem artystycznym, następnie budową maszyn i konstrukcji stalowych. W 1939 r. rozpoczęła produkcję drzwi i okiennic stalowych do schronów.

  

Poniżej wizualizacja dodatkowych  wyjść ewakuacyjnych z piwnic ratusza oraz plakat szkoleniowy. W większości tak dużych schronów przewidziany był także punkt medyczny.

                

Podstawowe wyposażenie schronów. Wyposażone były najczęściej w drewniane ławki, sprzęt do gaszenia pożaru, do odgruzowania (łopata, kilof, młot), maski przeciwgazowe, nosze, sprzęt medyczny i łączność, rzadziej w racje żywnościowe. Schronem zajmowała się etatowa bądź przydzielona obsługa schronu. Ratuszowy schron przeznaczony był prawdopodobnie na 150 osób. W pierwszej kolejności w schronie czekało miejsce dla urzędników z ratusza, miejscowego oddziału  Sparkasse (placówki oszczędności), a następnie według sporządzonej listy przydziału ilościowego osób. 

Schron w Urzędzie Gminy i Miasta, tu schronienie znalazło nie więcej jak 50 osób.

   

Schron w budynku słodowni przy miejscowym browarze. Ten był największym miejscem schronienia przed ewentualnymi nalotami. Dwie kondygnacje głębokich piwnic z solidnymi łukowymi stropami mogły ukryć ok. 300 osób. Miejsce to było wyposażone we własne ujęcie wody oraz agregat prądotwórczy. Posiadało dwa tunele wentylacyjne oraz 3 wyjścia ewakuacyjne. Pozornie najbezpieczniejsze miejsce w mieście posiadało wyjścia ewakuacyjne tylko z górnej kondygnacji.

   

Schron w piwnicach obecnego kościoła św. Franciszka z Asyżu. Przy ulicy Szkolnej mogło się zmieścić w dwóch pomieszczeniach piwnicznych ok. 80 osób. Posiadał dwa wyjścia ewakuacyjne na zewnątrz budowli oraz jedno przejście pod posadzką do wnętrza prezbiterium kościoła.

    

Lwóweckie obiekty militarne cz II. Uzupełnieniem schronów w budynkach, były szczeliny przeciwlotnicze, budowle częściowo podziemne przeznaczone dla ludności cywilnej.

Szczelina przeciwlotnicza, *Luftschutz Deckungsgraben (kryty rów przeciwlotniczy), niestandardowa budowla ze względu na materiał. Do dzisiejszych czasów zachowały się dwie szczeliny przeciwlotnicze. Pierwsza położona w międzymurzu przy ul. Basztowej. Wybudowana w 1939 roku, strop i ściany murowane, powierzchnia ogólna 34 m2, powierzchnia użytkowa 29 m2, dwa wejścia, jeden przedsionek, posiadała drzwi ochronno użytkowe, mogła pomieścić 41 osób. W 1969 roku wyremontowana, posiada swoją kartę w ewidencji miasta. Żółtym kolorem oznaczono wejście oraz część ukrytą szczeliny. 

               

Druga znajduje się na terenie Zespołu Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych w Lwówku Śląskim przy ul. Pałacowej (byłe Płakowice). *Luftschutz Deckungsgraben (pl. kryty rów przeciwlotniczy) – żelbetonowy schron budowany metodą odkrywkową mający chronić przed odłamkami, gruzem czy falą uderzeniową. Wykonywane najczęściej z żelbetowych prefabrykatów (tzw. żeberek) bądź wylewanego w szalunki betonu. Posiadały gazoszczelne drzwi, drewniane ławki mocowane do ścian, oświetlenie ze źródła zewnętrznego. Rok budowy 1945, powierzchnia ogólna 89 m2, powierzchnia użytkowa 65 m2, strop i ściany betonowe/ zbrojone, dwa wejścia zaopatrzone w podwójne drzwi ochronno-hermetyczne, wentylacja przez specjalne ukryte otwory w ścianach, wydzielone na obu końcach pomieszczenia, w jednym końcu przedsionek i pomieszczenie łączności, w drugim zaś przedsionek i przejściowe pomieszczenie skażeń/ punkt medyczny, pojemność na 93 osoby.

    

Pozostałe podstawowe typy cywilnych niemieckich schronów przeciwlotniczych:

*Luftschutz Stollen (sztolnia przeciwlotnicza) – schron najczęściej budowany metodą górniczą w zboczach gór, wykonane najczęściej z betonu zbrojonego. Posiadały m.in. minimum dwa wejścia, własną instalację elektryczną, wentylacyjną (z filtrami) oraz zapasy wody.
*Luftschutz Rundbau – koliste, żelbetowe schrony cywilne mieszczące do 30 osób, budowane w latach 1941-1943. Można je zobaczyć w Poznaniu, Kętrzynie i Pruszkowie.
*Luftschutz Hochbunker – wielokondygnacyjne, naziemne schrony przeciwlotnicze wykonane z dużej ilości betonu i stali. Posiadają własne instalacje filtracyjno-wentylacyjne, zbiorniki wodne, toalety, miejsca siedzące i leżące. Schrony te występują m.in. we Wrocławiu, zaprojektowane przez Richarda E. Konwiarza , Szczecinie, Gdyni, Gdańsku i w Poznaniu.

Cytując portal fortyfikacje.pl „Schrony, umownie nazwane „obserwacyjnymi”, są jednymi z bardziej tajemniczych obiektów na Śląsku. Nie jest, bowiem do końca pewne ich przeznaczenie”…Ciąg dalszy nastąpi

Lwóweckie obiekty militarne cz.I

 oprac. Robert Zawadzki

Żródła; Przemysław Maćkowiak czasopismo Odkrywca, dok. arch. Maciej Szczerepa, fortyfikacje.pl,
fot. arch. Rosji,  typy schronów i umocnień – internet, Bochum-Bunker, fot. Robert Zawadzki